Naar speechen.nl
home
over Schworks
Roeland Schweitzer
Katri Schweitzer
Communicatienoten
Verhalen
Potvurdrie, RSI
De creatiespiraal
Bij Marte Röling
In Afghanistan
Moderne kunst?
Het wereldschilderij
gedichtje
Winst en Geluk.
Communicatie werkt.
Mijn les uit 30 jaar communicatiepraktijk.
 
copyright ©
Schworks
|
Succesvol communiceren, hoe doe je dat?
Marius Engelbrecht (1961) is er ver mee gekomen. Van communicatief onhandig kind tot succesvol zelfstandig ondernemer met een eigen communicatiemethode, zijn vorm van stemexpressie. Marius geniet landelijke bekendheid door zijn cursussen met titels als oerzang, je eigen lied en de helende stem.
Twee stoelen bij de grote ramen. Prachtig licht dat de verder lege ruimte vult, zoals ook vaak de klanken van de deelnemers aan zijn cursussen deze ruimte vullen. Ooit was dit het toneelzaaltje van een Katholieke school aan het Haagse Westeinde. Vier oude broeders wonen nog in de gebouwen.
De trainingen stemexpressie vormen het levenswerk van Marius. Hij heeft hierin werelden bijeen gebracht. Van de Noord Amerikaanse indianen uit zijn jeugd tot en met zijn kennis van psychologie, toneel en hypnotherapie.
De laatste jaren heeft hij ook een stuk of vijftig mensen opgeleid die zijn vorm van stemexpressie in hun eigen werk hebben opgenomen. Hieronder bevinden zich communicatiedeskundigen, psychologen, maatschappelijk werkers, coaches, activiteitenbegeleiders en fysiotherapeuten.
In essentie heeft Marius een manier gevonden om met klank bij diepe lagen van jezelf uit te komen. Tegelijkertijd gebeurt dit klinken samen met anderen, zodat er ook nog een collectieve ervaring ontstaat, waarbij de klanken samenvallen en één geheel worden. Dit wordt door deelnemers als indrukwekkend en ontroerend ervaren. Ik ben zo'n deelnemer en kan het beamen: een dag klinken en daarna ben ik een stuk opener, ook in mijn communicatie.
De onttovering van de waanzin,
maar waar blijft de ziel?
Marius is ervaringsdeskundige. Als vierjarige bracht hij zijn eerste dagen op de kleuterschool huilend onder de tafel door. Daarbuiten was het veel te eng. 'Is de eier al gaar?' vroegen klasgenootjes pesterig. Dat deed zeer. Verlegen en stotterend belandde hij op de vrije lagere school in Den Haag, waar de mystieke Beatle, George Harrison zijn eerste grote held werd. Popster wilde hij toen even worden, maar wel op zijn eigen zolderkamer. Op de middelbare school werd Marius een echte binnenvetter, te dik, geïsoleerd, behoorlijk afzijdig. Marius schreef en tekende zijn eigen droomwereld vol helden en indianen. Daar kwam direct na de middelbare school radicaal verandering in. Met het geld dat hij als postbezorger in de Tweede Kamer had verdiend vertrok hij, samen met een vriend, naar de indianen in Mexico en Noord Amerika. Toen moest er opeens wel met een wildvreemde buitenwereld gecommuniceerd en samengewerkt worden. Na deze ontdekkingsreis ging hij geschiedenis studeren in Leiden, met als tweede vak psychologie.
Vervolgens lijkt hij een andere kant op te gaan (hypnotherapie, stemexpressie), maar de interesse voor geschiedenis bleef.
Begin 2011 is hij zelfs alsnog gepromoveerd op de geschiedenis van de psychologie in de zeventiende eeuw. Die eeuw vormde een omslagpunt waarin het fundament voor de hedendaagse wetenschap is gelegd. Het is de tijd van Spinoza en Descartes, de overgang van middeleeuwen en renaissance naar de verlichting.
De magie van Jeroen Bosch werd vervangen door de anatomische les van Rembrandt. Wetenschappelijke inzichten over de bloedsomloop en een meetbare werkelijkheid wonnen het van de hekserij.
Eerder was alles wat men niet begreep een kwestie van hogere machten. Van God, of de duivel. Toen werd alles opeens meetbaar, maar sommige zaken zoals de ziel, daar wist men toch geen raad mee. Zo is het gebleven. Anno 2011, ruim 300 jaar later, speelt nog precies hetzelfde. Vakken als psychologie zijn vooral gebaseerd op onderzoeken waarin statistisch significante waarnemingen tot theorievorming leiden. Verschillen zijn meetbaar, maar de achterliggende principes blijven ongrijpbaar, zoals het zelf en de ziel.
Marius eindigt zijn proefschrift met een citaat van de filosoof en pedagoog Comenius (1592-1670) uit het slot van diens boek 'Via Lucis', de weg naar het licht.
Wetenschap is geweldig, zegt Comenius, maar komt tot aan de drempel van de tempel. 'Er moet verder gekeken worden!'
Marius pleit in zijn proefschrift voor een tussentaal, een taal tussen wetenschap en de wereld van de ziel. Met zijn stemexpressie heeft hij zelf zo'n tussentaal ontwikkeld, zijn eigen manier om verder te kijken.
Van politicus via Grotowski
naar hypnotherapeut
Marius startte zijn studie geschiedenis met het vage idee om politicus te worden. Maar de communicatieve vaardigheden ontbraken hem. Zijn eerste vriendin vroeg zich zelfs af hoe ze de communicatie met Marius überhaupt voor elkaar kon krijgen. Marius begreep dat hij er echt wat aan moest doen en hij vertrekt voor een workshop toneel naar Engeland. Daar komt hij in aanraking met de werkwijze van de Poolse toneelregisseur Jerzy Grotowski. Het maakt een enorme indruk. Grotowski richt zich op eerlijk en zuiver acteren door het opheffen van alle blokkades, zoals schaamte, ijdelheid en verlegenheid. De "Via Negativa" van Grotowski leert je niets aan, maar leert je juist alle mooispelerij af. Wat overblijft, is de pure, echte mens. 'Naar een sober theater', zo heet het boek van Grotowski. Hier is ook Marius naar op zoek. Toneel wordt voor hem belangrijker dan zijn geschiedenisstudie en hij gaat studententoneel regisseren. Er komen baantjes als docent drama en hij begint aan een tweede studie psychologie. Rond zijn 25ste is het vervolgens Sigmund Freud die zijn leven een beslissende wending geeft. Marius komt erachter hoe hij zichzelf heeft opgesloten. Door zijn psychologiestudie worden mooie theorieën opeens werkelijkheid. Hij wordt een stuk opener en begint van het leven te genieten.
Maar nog steeds is er die ‘Sehnsucht’, zoals de Duitsers zo mooi kunnen zeggen, een verlangen naar meer diepgang, naar versmelting van bewust en onbewust, naar meer ziel. Marius blijft op zoek naar die ongrijpbare kern van ons menselijk zijn.
Ten slotte maakt hij zijn studie geschiedenis af en begint aan een opleiding tot hypnotherapeut. Hij leert er hoe je mensen door ontspanningsoefeningen en de juiste verbale communicatie in een lichte trance kunt brengen. Gecombineerd met de kennis van Grotowski en zijn ervaringen met klank bij de Noord Amerikaanse indianen heeft Marius de ingrediënten bij elkaar voor zijn huidige stemexpressie-werk. Hij wil ook niet zomaar een toneelstuk opvoeren, maar zoekt naar een manier om het bewuste en het onbewuste beter met elkaar te verbinden. Hij wil middelen aanreiken om de ongekwetste oervorm te hervinden en te bevrijden. Hij wil groepen mensen bijeen brengen in een activiteit, waarbinnen dit mogelijk is, waarin deze staat van zijn ontstaat en enige tijd aanwezig blijft. Hij doet het met Grotowski-achtige oefeningen, jabber-talk en plastisch taalgebruik. Door met de deelnemers spontane klankbeelden te maken, ontstaat het bevrijdende oergevoel waarnaar hij op zoek is. Optimale ervaringsprogramma's aanbieden, dat wordt zijn doel. Niet te veel gaan uitleggen, want dat is van bovenaf, dat werkt niet. Wel achteraf erover praten. Wat heb je meegemaakt? Hoe zitten wij eigenlijk in elkaar? Inzichtelijk maken waar je (kinder)ziel is ingedeukt en dan afscheid van die deuken nemen, als volwassene. Telkens weer ervaren waarvan je begint te stralen en waar je je zelf dicht houdt.
Stemexpressie, tussentaal tussen ziel en verstand
Tijdens zijn opleiding tot hypnotherapeut ontdekte Marius dat die binnenwereld echt bereikbaar is, dat je je binnenwereld kunt voelen en dat je er in kunt reizen.
Hij ontdekte ook dat zijn Grotowski-tijd en toneelworkshops van tien jaar eerder eigenlijk over hetzelfde gingen.
Hij vroeg toen of hij een dagdeel 'stem en beweging' mocht geven, om de verbinding tussen Grotowski en therapie te verkennen. Iedere keer merkte hij dat dit was wat hij wilde en het werd een succes. Hij organiseerde zelf weekenden stemexpressie. En op een mooie avond hield het niet meer op. De deelnemers wilden maar doorgaan met klinken, de ene na de andere deelnemer kwam met een solo.
Vier verschillende stromen kwamen samen, therapie, klinken, stem en bewegen. Opeens had hij een grote bron te pakken en sindsdien gaat de ontwikkeling eigenlijk vanzelf.
Marius beschikt over een breed theoretisch kader uit de psychologie. In de loop van zijn trainingen krijgen de deelnemers dit in kleine brokjes aangereikt. Hij werkt aan een boek over stemexpressie. Ook de foto's van water in trilling van Alexander Lauterwasser en de ijskristallen van Masaru Emoto bieden een ingang naar zijn werk.
Opener en dichter bij jezelf
Het resultaat van stemexpressie is voor de meeste deelnemers indrukwekkend.
Je wordt duidelijker in wie je eigenlijk bent, je komt dichter bij jezelf.
Aan de ene kant, en zeker in het begin, moet je door je weerstand heen, je overgeven aan de klank en aan het moment. Spontaan leren klinken, zonder bekende rationele betekenis, zonder vastliggende melodie en zonder ritme of partituur.
Het vraagt moed. Volledig vrij klinken waar het moment je naar toe brengt. Zo af en toe lijkt het een onzinnige bezigheid, maar als je even doorzet, brengt het je naar vrijheid in je klank en in je gevoel. Honderden deelnemers hebben dit de afgelopen jaren ervaren.
Een jaar of vijf geleden begon Marius ook opleidingen te geven, trainingen van zo'n 20 dagen, over het jaar verspreid. De mensen die deze programma's hebben gevolgd kunnen zelf cursussen stemexpressie geven en stemexpressie toepassen in hun eigen vakgebied. Marius wil met hen een netwerk vormen als een levend organisme met hoofd, hart, handen en vooral ook beide benen op de grond. Verwondering moet een deel van de basis zijn. De verwondering over de mogelijkheden, vanuit respect voor de ander. Zorgvuldig geformuleerd, zodat je niet over de grenzen van die ander heen gaat.
Hij heeft een duidelijke verklaring waarom zijn klankcommunicatie, juist zonder betekenisvolle woorden, zo succesvol is. Je bent uit de wereld van het denken en in die non rationele omgeving is gemakkelijk vrijheid te vinden. Er ontstaat plezier en ruimte. Het lucht op en ontroert. Er stroomt ziel en bezieling in je klank in plaats van rationele beheersing. Spel in plaats van controle. Je komt dichter bij de oervormen van onze communicatie. De klank voordat er woorden waren. Het kind in je krijgt weer alle ruimte. Dat geeft kracht, je wordt er sterker van, want uiteindelijk kom je uit bij de bron van je levensvreugde.
Als klein kind communiceer je met klank. Al snel komt de taal, maar de klank speelt onbewust nog steeds een doorslaggevende rol. Zonder taal ben je terug bij dit begin. Hoe klink je? Maar nu als volwassene. Marius heeft inderdaad een tussentaal ontwikkeld, een taal tussen ons innerlijk en ons verstand.
Februari 2011
Roeland Schweitzer
Schworks startpagina
|
